Trong bối cảnh xã hội hiện đại, nhiều bậc phụ huynh thường tạo điều kiện cho con tham gia vào nhiều hoạt động khác nhau, từ học tập đến các môn thể thao hay nghệ thuật. Tuy nhiên, điều này đôi khi lại dẫn đến áp lực không đáng có cho trẻ. Việc nhận biết những dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp khó khăn là rất quan trọng để giúp chúng vượt qua giai đoạn này một cách dễ dàng hơn.
Trẻ em thường không dễ dàng bày tỏ cảm xúc của mình, đặc biệt là khi chúng cảm thấy áp lực. Chúng có thể im lặng chịu đựng vì sợ làm bố mẹ thất vọng hoặc bị chỉ trích. Tuy nhiên, nếu không được hỗ trợ kịp thời, những cảm xúc tiêu cực này có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng.
Dưới đây là 5 dấu hiệu cho thấy trẻ có thể đang phải đối mặt với áp lực lớn và cần sự quan tâm từ phía cha mẹ.
Né tránh hoặc trì hoãn công việc
Khi cảm thấy quá tải, trẻ thường tìm cách né tránh các nhiệm vụ bằng cách viện lý do như đau bụng hay quên đồ. Điều này không phải do trẻ lười biếng, mà là do chúng không biết cách đối mặt với áp lực. Nếu không được hướng dẫn đúng cách, trẻ có thể dần dần né tránh mọi thứ, dẫn đến việc không hoàn thành nhiệm vụ.
Cha mẹ nên đặt câu hỏi cho trẻ về lý do thực sự của việc trì hoãn. Nếu lý do chỉ đơn giản là để làm hài lòng người lớn, thì cần xem xét lại cách tiếp cận. Không phải mọi hoạt động đều có thể bỏ qua, nhưng cách phản ứng của cha mẹ sẽ ảnh hưởng lớn đến cách trẻ học hỏi từ những tình huống này.
Chuyên gia tâm lý đã chia sẻ một trường hợp về một nữ sinh muốn bỏ thi vì chưa chuẩn bị kịp. Thay vì đồng ý, người cha đã hướng dẫn con tìm cách giải quyết vấn đề, như hỏi thầy giáo hay học nhóm. Cuối cùng, cô bé đã tự tin tham gia thi và cảm thấy tốt hơn trong những lần sau.
Không thể phục hồi năng lượng
Trẻ em có thể trở nên cáu kỉnh, khó tập trung, chán ăn hoặc mất ngủ khi chúng bị áp lực quá mức. Để phát triển khỏe mạnh, trẻ cần từ 9 đến 11 tiếng ngủ mỗi đêm và thời gian nghỉ ngơi trong ngày. Nếu không có thời gian để nạp lại năng lượng, mọi hoạt động sẽ trở thành gánh nặng.
Cha mẹ cần hiểu rằng mỗi trẻ có nhịp sinh học riêng và khả năng phục hồi khác nhau. Một số trẻ có thể cần thời gian yên tĩnh để thư giãn, trong khi những trẻ khác có thể cần hoạt động thể chất để giải tỏa căng thẳng. Việc nhận biết nhu cầu của trẻ là rất quan trọng.
Thiếu hứng thú trong việc học
Trẻ em thường học tốt hơn khi chúng được thúc đẩy bởi đam mê thay vì bị ép buộc. Cha mẹ có thể quan sát thái độ của trẻ để nhận biết điều này. Nếu trẻ không còn hứng thú, có thể đó là dấu hiệu cho thấy chúng đang cảm thấy mệt mỏi hoặc chán nản.
Chuyên gia khuyên rằng nếu trẻ không còn động lực, hãy để chúng dừng lại. Đừng để những hoạt động vốn có ích trở thành gánh nặng, khiến trẻ mất đi sự kết nối với bản thân.
Không quan tâm đến thành tích
Không phải trẻ nào cũng học giỏi, và việc ép trẻ học nhiều hơn có thể phản tác dụng. Cha mẹ thường quá chú trọng vào điểm yếu mà quên đi những điểm mạnh của trẻ. Khi trẻ gặp khó khăn trong học tập, phản ứng của cha mẹ rất quan trọng. Thay vì trách móc, hãy mở một cuộc đối thoại để hiểu rõ hơn về cảm xúc của trẻ.
Việc tạo ra một không gian cởi mở để trẻ có thể chia sẻ cảm xúc sẽ giúp cả hai bên hiểu nhau hơn, thay vì tạo thêm khoảng cách.
Thiếu niềm vui trong hoạt động
Cha mẹ thường cảm thấy phấn khích khi thấy con biểu diễn hay thi đấu, nhưng hoạt động ngoại khóa nên là sự lựa chọn chứ không phải nghĩa vụ. Nếu trẻ tỏ ra miễn cưỡng hoặc không còn hứng thú, đó là dấu hiệu cho thấy có thể đã đến lúc cần nghỉ ngơi hoặc điều chỉnh lại hướng đi.
Không cần trẻ phải luôn vui vẻ, nhưng nếu tổng thể trẻ không còn cảm thấy hứng thú, có thể cần xem xét lại cách tiếp cận và tạo điều kiện cho trẻ tìm lại niềm vui trong các hoạt động.
