Trong lịch sử văn hóa nghệ thuật Việt Nam, những nghệ sĩ miền Nam tập kết ra Bắc đã để lại những dấu ấn sâu sắc. Họ không chỉ là những người mang trong mình tài năng nghệ thuật mà còn là những người mang theo nỗi nhớ quê hương, những kỷ niệm đau thương và hy vọng về một ngày trở về. Câu chuyện của họ không chỉ là những ký ức cá nhân mà còn là một phần quan trọng trong dòng chảy lịch sử dân tộc.
Nội dung chính
Hành trình ra Bắc và nỗi nhớ quê hương
Nghệ sĩ Nguyễn Ngọc Bạch, một trong những nhân vật tiêu biểu, đã ra Bắc với hy vọng chỉ xa quê hai năm. Tuy nhiên, thời gian đã kéo dài hơn 20 năm, và nỗi nhớ quê hương luôn thường trực trong tâm trí ông. Con gái ông, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu, nhớ lại những ngày thơ ấu khi trong nhà luôn có một tấm bản đồ Việt Nam với vạch đỏ đánh dấu vĩ tuyến 17. Mỗi khi nhìn lên bản đồ, ông Bạch lại nói với con rằng: “Khi nào không còn vạch này, gia đình mình sẽ trở về quê hương”. Để xoa dịu nỗi nhớ, ông thường kể cho con nghe về quê hương Cù Lao Giêng, Chợ Mới, An Giang và luôn mắc võng giống như ở quê.
Những tác phẩm nghệ thuật ra đời từ nỗi nhớ
Trong suốt thời gian tập kết, các nghệ sĩ miền Nam đã cùng nhau tạo ra nhiều tác phẩm nghệ thuật nổi bật. Họ không chỉ dạy nhau diễn xuất mà còn sáng tạo ra những vở kịch như Hòn đảo Thần Vệ Nữ, Trương Định, và Chuông đồng hồ điện Kremlin. Mỗi đêm sau khi biểu diễn, họ lại quây quần bên nhau, nghe tin tức từ quê nhà. Tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu không thể quên được khoảnh khắc nhận tin buồn về sự ra đi của ông bà, khi mà gia đình bà gần như tuyệt vọng, không còn hy vọng trở về.
Ký ức về cha và những cuộc chia ly
Trong những câu chuyện của các nghệ sĩ, ký ức về cha mẹ luôn là những kỷ niệm đau thương nhưng cũng đầy yêu thương. Nghệ sĩ Xuân Hương, con gái của đạo diễn Bích Lâm, nhớ về những năm tháng khắc khoải khi cha phải xa gia đình. Đến khi bà 13 tuổi, bà mới có dịp gặp cha, và đó là những ngày hạnh phúc nhất trong cuộc đời bà. Cảm xúc của bà về tình cha con thật sâu sắc và chân thành.
Những nghệ sĩ tài năng và di sản văn hóa
Nhạc trưởng Hoàng Điệp, con gái của Nghệ sĩ Nhân dân Quang Hải, cũng mang trong mình nỗi nhớ quê hương. Ông đã ghi nhớ từng chi tiết trên con đường ra Bắc, và mỗi lần thăm con, ông lại nhắc đến những hình ảnh thân thuộc. Nỗi nhớ quê hương đã trở thành động lực để ông hoàn thành tác phẩm nổi tiếng Quê hương giải phóng, một tác phẩm gắn liền với tên tuổi của ông.
Di sản văn hóa và giá trị hòa bình
Tác phẩm tài liệu về những nghệ sĩ miền Nam không chỉ là một bức tranh chân thực về cuộc sống của họ trong thời kỳ đất nước chia cắt mà còn là một lời nhắc nhở cho thế hệ sau về giá trị của hòa bình. Những câu chuyện của họ, những nỗi đau và hy vọng, đã góp phần tạo nên một di sản văn hóa phong phú cho đất nước. Họ đã sống và cống hiến hết mình cho nghệ thuật, để lại cho chúng ta những bài học quý giá về tình yêu quê hương và lòng kiên trì.
Ca khúc ”Tình ca” của nhạc sĩ Hoàng Việt do Vũ Thắng Lợi thể hiện, là một trong những tác phẩm nổi bật, thể hiện tâm tư của những nghệ sĩ trong thời kỳ khó khăn. Những giai điệu ấy không chỉ là âm nhạc mà còn là tiếng lòng của những người con xa quê.
Phương Linh
