Elon Musk không chỉ được biết đến với những ước mơ lớn lao như đưa con người lên Sao Hỏa hay cách mạng hóa ngành công nghiệp ô tô điện, mà còn với phong cách quản lý nhân sự đầy khắc nghiệt. Một trong những chiến lược gây tranh cãi nhất của ông là văn hóa “cắt giảm 10%” nhân sự, một phương pháp liên tục cắt giảm lao động nhằm duy trì một đội ngũ tinh gọn và hiệu quả.
Nhưng liệu chiến lược này có thực sự bền vững trong dài hạn?
Quản Lý Khắc Nghiệt
Vào ngày 15/4/2024, hơn 14.000 nhân viên của một trong những công ty công nghệ hàng đầu thế giới đã nhận được thông báo từ CEO Elon Musk rằng họ sẽ không còn làm việc tại đây. Thông điệp ngắn gọn và không có cảnh báo trước đã khiến nhiều người cảm thấy choáng váng khi biết mình bị sa thải chỉ trong chớp mắt.
Trong email gửi đi, Musk cho biết việc cắt giảm là “khó khăn nhưng cần thiết” để giúp công ty trở nên tinh gọn và sáng tạo hơn trong giai đoạn phát triển tiếp theo. Tuy nhiên, trước khi thực hiện quyết định này, các quản lý được yêu cầu lập danh sách 10% nhân viên có hiệu suất kém nhất, mà không có tiêu chí rõ ràng để đánh giá.
Điều này đã tạo ra một bầu không khí lo lắng trong công ty, khi mọi người đều sợ mình nằm trong “10% dưới cùng” và phải liên tục chứng minh năng lực của bản thân.
Phong cách quản lý của Musk có nhiều điểm tương đồng với chiến lược “đường cong sức sống” của một CEO nổi tiếng trong quá khứ, người đã áp dụng chính sách loại bỏ 10% nhân viên kém hiệu quả hàng năm để nâng cao chất lượng đội ngũ. Từ những năm 1980, việc cắt giảm nhân sự đã trở thành một công cụ phổ biến để duy trì lợi nhuận cho các công ty.
Musk dường như cũng chia sẻ triết lý này, nhưng với một cách tiếp cận cứng rắn hơn. Ông thường xuyên đặt câu hỏi về từng vị trí và quy trình trong công ty, nhằm tối ưu hóa mọi khía cạnh của hoạt động.
Tại các công ty của mình, Musk yêu cầu một tinh thần làm việc khắc nghiệt, tin rằng chỉ những người có cam kết cao nhất mới có thể tồn tại trong môi trường áp lực lớn. Những đợt sa thải thường được ông biện minh là cần thiết để loại bỏ sự trùng lặp và tối ưu hóa chi phí.
Vào tháng 4/2024, Musk đã tuyên bố rằng cứ mỗi 5 năm, công ty cần phải tái cơ cấu và cắt giảm từ 10-20% nhân sự để tối ưu hóa chi phí và năng suất.
Những đợt sa thải dưới thời Musk thường diễn ra đột ngột và trên quy mô lớn, với nhiều nhân viên bị khóa quyền truy cập vào hệ thống ngay lập tức sau thông báo. Tại một trong những công ty của ông, nhân viên đã phải chứng minh giá trị của mình chỉ trong vài ngày, dẫn đến việc một lượng lớn nhân sự phải rời bỏ.
Chiến Lược Có Bền Vững?
Trong dài hạn, việc liên tục cắt giảm 10% nhân sự có phải là một chiến lược bền vững? Mặc dù nó có thể mang lại lợi ích ngắn hạn về chi phí và hiệu quả, nhưng cái giá phải trả cho tinh thần nhân viên và khả năng giữ chân nhân tài là rất lớn.
Những người ủng hộ Musk cho rằng việc “lọc” nhân sự giúp công ty duy trì sự linh hoạt và hiệu quả, đặc biệt trong các ngành công nghệ cạnh tranh. Tuy nhiên, mặt trái của văn hóa này là không thể phủ nhận. Nó tạo ra áp lực tâm lý lớn, dẫn đến lo lắng và giảm sút tinh thần làm việc.
Khi nỗi sợ hãi bị sa thải thường trực, nó có thể kìm hãm sự sáng tạo và tinh thần hợp tác của nhân viên. Một cựu nhân viên đã chia sẻ rằng cô cảm thấy choáng váng khi nhận thông báo sa thải qua email, dù mới được khen ngợi chỉ vài tuần trước đó.
Các nhà phân tích thị trường cho rằng đây là biện pháp tạm thời để bảo vệ lợi nhuận trong bối cảnh cạnh tranh gia tăng. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo rằng việc sa thải bằng email có thể làm xói mòn văn hóa công ty và đẩy nhân tài rời bỏ.
Nhiều chuyên gia lo ngại về tình trạng chảy máu chất xám, khi những nhân tài có kinh nghiệm có thể chọn rời đi vì không thể chịu đựng được môi trường làm việc khắc nghiệt. Khi nhiều nhân viên giỏi rời bỏ, công ty có thể mất đi kinh nghiệm và kỹ năng quan trọng.
Elon Musk có thể là một thiên tài với những tầm nhìn phi thường, nhưng việc quản lý con người đòi hỏi nhiều hơn là chỉ hiệu suất. Một môi trường làm việc cân bằng, nơi nhân viên cảm thấy được trân trọng và có thể phát triển, có thể là nền tảng vững chắc hơn cho sự thành công lâu dài.
Văn hóa quản lý “cắt giảm 10% định kỳ” của Musk thực sự là một con dao hai lưỡi. Nó giúp công ty loại bỏ các chức năng trùng lặp và tiết kiệm chi phí, nhưng cũng gieo rắc nỗi lo sợ và có thể khiến những nhân tài rời bỏ.
“Việc sa thải không làm tăng năng suất. Nó không giải quyết được những vấn đề cơ bản như chiến lược không hiệu quả hay doanh thu thấp. Nói tóm lại, việc liên tục sa thải là một quyết định sai lầm”, một chuyên gia tại một trường kinh doanh hàng đầu đã khẳng định.
(Nguồn: Tổng hợp)
