Trong thế giới nghệ thuật, việc thờ cúng Tổ nghiệp không chỉ là một truyền thống mà còn là một phần không thể thiếu trong tâm hồn của mỗi nghệ sĩ. Nghệ sĩ Hữu Châu đã chia sẻ những suy nghĩ sâu sắc về vấn đề này, đặc biệt là khi có nhiều người mới vào nghề đã nhanh chóng tham gia vào việc thờ Tổ mà không hiểu rõ về ý nghĩa và quy tắc của nó.
Hai bức màn nhung
Hai bức màn nhung không chỉ là biểu tượng cho sự kết nối giữa nghệ sĩ và khán giả mà còn là ranh giới giữa thực tại và ảo mộng. Khi màn nhung mở ra, khán giả được đưa vào một thế giới khác, nơi mà mọi cảm xúc và câu chuyện đều trở nên sống động. Nhưng khi màn nhung khép lại, đó cũng là lúc nghệ sĩ và khán giả phải trở về với thực tại, chấm dứt những giấc mơ và ảo tưởng.
Trong không gian nghệ thuật, không chỉ có một bức màn nhung trên sân khấu mà còn có một bức màn nhung khác, đó là sự tôn nghiêm của nghề nghiệp. Bức màn nhung này được thể hiện qua bàn thờ Tổ, nơi mà nghệ sĩ thể hiện lòng thành kính và tri ân đối với những người đã mở đường cho họ.
Ngày xưa, khi đến giờ diễn, âm thanh của trống vang lên như một tín hiệu cho sự bắt đầu. Cùng lúc đó, trong hậu trường, một người cũng kéo màn nhung trên bàn thờ Tổ, báo hiệu rằng Tổ đang theo dõi từng cử chỉ, từng hành động của nghệ sĩ. Điều này nhắc nhở nghệ sĩ rằng họ không chỉ diễn cho khán giả mà còn cho Tổ nghiệp, và họ cần phải thể hiện một cách nghiêm túc và tôn trọng.
Thế nhưng, không phải ai cũng hiểu được sự tôn nghiêm này. Nhiều nghệ sĩ trẻ, dù chỉ mới vào nghề, đã nhanh chóng tham gia vào việc thờ Tổ mà không có sự chuẩn bị và hiểu biết đầy đủ. Họ có thể đặt bàn thờ Tổ ở những nơi không phù hợp, không chăm sóc cho nó, và thậm chí không có lòng thành kính đúng mực. Điều này dẫn đến tình trạng nhiều nơi tổ chức giỗ Tổ một cách bát nháo, không còn giữ được sự trang trọng cần thiết.
Trong những dịp giỗ Tổ, không ít sân khấu trở nên đông đúc với lễ vật phong phú, nhưng có những nơi lại thiếu đi sự thanh bạch và tình cảm chân thành. Nghệ sĩ cần nhớ rằng ngày giỗ Tổ không phải là dịp để thể hiện sự phô trương mà là thời điểm để tưởng nhớ và tri ân những người đã có công lao trong nghề.
Ngày nay, có một trào lưu trong giới nghệ sĩ là ai cũng muốn thờ Tổ, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về quy tắc và tôn ti trật tự trong việc này. Việc thờ cúng Tổ nghiệp cần phải được thực hiện bởi những nghệ sĩ có kinh nghiệm, những người đã có thời gian gắn bó và hiểu rõ về nghề. Mỗi nghệ sĩ đều có vị trí và duyên nghiệp riêng, nhưng lòng thành kính với Tổ nghiệp là điều mà ai cũng cần phải có.
Trong suốt hành trình nghệ thuật của mình, Hữu Châu đã trải qua nhiều thăng trầm. Ngoài hai bức màn nhung trên sân khấu, anh còn có một bức màn nhung riêng, nơi anh tìm thấy sự bình yên và ấm áp. Đó là nơi anh thắp hương cho ông bà, nơi anh nhớ về những người đã khuất và những kỷ niệm đẹp trong nghề.
Hữu Châu cũng không quên nhắc đến những người thân yêu đã luôn ủng hộ anh trong suốt sự nghiệp. Anh mơ ước rằng một ngày nào đó, khi bức màn nhung mở ra, những người thân yêu sẽ có mặt để chứng kiến những gì anh đã làm. Đó là một ước mơ giản dị nhưng đầy ý nghĩa, thể hiện lòng tri ân và tình yêu thương mà anh dành cho gia đình và nghề nghiệp của mình.
Cuối cùng, việc thờ cúng Tổ nghiệp không chỉ là một phong tục mà còn là một phần quan trọng trong tâm hồn của mỗi nghệ sĩ. Đó là nơi họ tìm thấy sự kết nối với quá khứ, với những người đã mở đường cho họ, và là động lực để họ tiếp tục cống hiến cho nghệ thuật.
* Tổ nghề sân khấu là một khái niệm quan trọng trong giới nghệ sĩ Việt Nam, thể hiện lòng tri ân đối với những người đã có công lao trong ngành nghệ thuật. Việc tổ chức giỗ Tổ hàng năm không chỉ là một hoạt động tâm linh mà còn là dịp để các nghệ sĩ tưởng nhớ và tri ân những bậc tiền bối.
(Trích từ sách Hữu Châu – Chiếc nôi vàng giông bão)
