Nghỉ phép năm là một trong những quyền lợi quan trọng của người lao động, được pháp luật bảo vệ nhằm đảm bảo sức khỏe và tinh thần làm việc của họ. Theo quy định tại Bộ luật Lao động, người lao động có quyền được nghỉ phép hàng năm sau khi đã làm việc đủ 12 tháng cho một công ty. Điều này không chỉ giúp họ có thời gian nghỉ ngơi mà còn là cách để nâng cao hiệu suất làm việc trong tương lai.
Số ngày nghỉ phép năm được quy định cụ thể như sau:
- 12 ngày làm việc/năm cho những người làm việc trong điều kiện bình thường.
- 14 ngày/năm cho người lao động chưa đủ tuổi trưởng thành, người khuyết tật, hoặc những người làm việc trong môi trường nặng nhọc, độc hại.
- 16 ngày/năm cho những người làm việc trong các lĩnh vực đặc biệt nặng nhọc và nguy hiểm.
Đối với những người lao động chưa làm việc đủ 12 tháng, số ngày nghỉ phép sẽ được tính theo tỷ lệ thời gian làm việc thực tế của họ.
Công ty có quyền từ chối yêu cầu nghỉ phép của người lao động không?
Khi có nhu cầu nghỉ phép, người lao động cần gửi đơn xin nghỉ đến người sử dụng lao động. Tuy nhiên, không phải lúc nào yêu cầu này cũng được chấp thuận. Điều này khiến nhiều người lao động băn khoăn về quyền hạn của công ty trong việc từ chối yêu cầu nghỉ phép.
Theo quy định, công ty có quyền tổ chức và sắp xếp lịch nghỉ phép của nhân viên sao cho không ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Nếu ngày nghỉ mà người lao động xin không nằm trong lịch nghỉ đã được công ty thông báo trước, hoặc nếu việc nghỉ phép đó có thể gây ảnh hưởng đến công việc chung, công ty có thể từ chối yêu cầu nghỉ phép.
Tuy nhiên, nếu người lao động xin nghỉ đúng vào thời gian đã được công ty thông báo, thì công ty không có quyền từ chối yêu cầu này.
Hơn nữa, theo quy định tại Điều 113 Bộ luật Lao động, người sử dụng lao động cần tham khảo ý kiến của người lao động khi lập lịch nghỉ phép hàng năm và phải thông báo rõ ràng để người lao động có thể nắm bắt và thực hiện.
Giải quyết khi bị từ chối nghỉ phép trong trường hợp đặc biệt
Trong một số tình huống đặc biệt như cưới hỏi, tang lễ, khám thai định kỳ, hoặc khi bản thân hoặc con cái phải nhập viện, người lao động có thể cần xin nghỉ phép đột xuất. Nếu công ty từ chối yêu cầu này, họ cần phải cung cấp lý do rõ ràng và thông báo thời điểm cụ thể mà người lao động có thể nghỉ thay thế.
Nếu công ty từ chối mà không đưa ra lý do hợp lý hoặc không thông báo thời gian nghỉ thay thế, người lao động có quyền khiếu nại lên tổ chức công đoàn cơ sở để được hỗ trợ bảo vệ quyền lợi của mình.
Trong trường hợp khiếu nại đến công đoàn cơ sở không được giải quyết, người lao động có thể gửi đơn khiếu nại lên lãnh đạo công ty. Nếu công ty vẫn không có biện pháp xử lý hợp lý, người lao động có thể gửi đơn phản ánh đến cơ quan chức năng có thẩm quyền để được xem xét giải quyết.
Theo quy định tại Nghị định 12/2022/NĐ-CP, doanh nghiệp không đảm bảo quyền nghỉ phép năm hoặc nghỉ việc riêng theo quy định sẽ bị xử phạt hành chính từ 2 đến 10 triệu đồng.
Như vậy, việc từ chối không hợp lý hoặc cản trở người lao động nghỉ phép có thể khiến doanh nghiệp phải đối mặt với rủi ro pháp lý và ảnh hưởng đến uy tín cũng như mối quan hệ lao động trong nội bộ.
Nghỉ phép năm là quyền lợi hợp pháp của người lao động, được quy định rõ ràng trong Bộ luật Lao động. Để việc nghỉ phép diễn ra thuận lợi, người lao động cần nắm rõ lịch nghỉ của công ty, làm đơn xin nghỉ đúng quy trình và thỏa thuận trước khi nghỉ đột xuất. Ngược lại, người sử dụng lao động cũng cần đảm bảo việc sắp xếp nghỉ phép công bằng, minh bạch và tuân thủ pháp luật. Việc tôn trọng quyền nghỉ phép của người lao động không chỉ giúp họ duy trì sức khỏe và tinh thần làm việc mà còn góp phần tạo ra một môi trường làm việc hài hòa và hiệu quả.
