Ba tháng trước, tôi quyết định rời bỏ cuộc sống nhộn nhịp ở thành phố để trở về quê hương với một kế hoạch đầy hứa hẹn: đầu tư 500 triệu đồng vào một quán cà phê tại thị trấn đang trên đà phát triển. Tôi tin rằng, với sự thay đổi trong lối sống và thu nhập của người dân quê, họ sẽ cần những không gian thư giãn giống như ở thành phố.
Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh rằng tôi đã sai lầm.
Kế hoạch đầy tham vọng
Từng là một nhân viên marketing tại một công ty lớn ở Hà Nội, tôi đã tích lũy được 500 triệu đồng sau gần 10 năm làm việc. Trong khi nhiều bạn bè tôi chọn đầu tư vào chứng khoán hay bất động sản, tôi lại quyết định chọn một con đường khác: trở về quê mở quán cà phê, sống chậm lại và tìm kiếm sự bình yên.
Tôi đã khảo sát thị trấn quê mình, nơi cách Hà Nội khoảng 40km. Đường xá đang được mở rộng, khu hành chính mới đang hình thành, và nhiều nhà máy cũng đang được xây dựng. Người dân có vẻ khá giả với những ngôi nhà khang trang, xe hơi và con cái học tại các trường quốc tế. Tôi nghĩ rằng đây là cơ hội tốt để đầu tư.
Tôi đã lập một bảng chi tiêu chi tiết cho quán cà phê:
Chi phí thuê mặt bằng 6 tháng đầu: 36 triệu
Chi phí cải tạo và trang trí: 70 triệu
Mua sắm bàn ghế, quầy bar và hệ thống đèn: 85 triệu
Máy pha cà phê tự động: 40 triệu
Nguyên liệu cho tháng đầu và đào tạo nhân viên: 30 triệu
Chi phí marketing ban đầu: 15 triệu
Dự phòng cho 3 tháng vận hành: 150 triệu
Phần còn lại là tiền mặt dự phòng.
Tôi đã tham khảo nhiều mô hình quán cà phê nổi tiếng và đầu tư vào thiết kế tối giản nhưng ấn tượng, với menu đa dạng từ cà phê máy, cold brew đến bánh mì kẹp kiểu Âu, với giá từ 30.000 đến 45.000 đồng.
Khi quán mở cửa, tôi rất tự tin vào quyết định của mình. Nhưng khách hàng lại không đến như tôi mong đợi.
Thói quen tiêu dùng ở quê khác xa thành phố
Trong tuần đầu tiên, quán có khách, chủ yếu là bạn bè và người quen. Nhưng sau đó, lượng khách giảm dần và ngày càng thưa thớt.
Tôi bắt đầu quan sát kỹ lưỡng. Người dân quê không có thói quen uống cà phê vào buổi sáng hay ngồi lại sau giờ làm việc. Họ bận rộn với công việc đồng áng, chăn nuôi và chăm sóc gia đình.
Còn giới trẻ? Họ thường về quê vào cuối tuần nhưng lại chọn đi chơi xa hoặc tụ tập tại nhà, không ai nghĩ đến việc vào quán cà phê để làm việc hay thư giãn.
Cái mà tôi thấy là sự giàu có – những ngôi nhà lớn và xe hơi – không phản ánh thói quen tiêu dùng của họ. Họ giàu có theo kiểu tích lũy, đầu tư vào đất đai và xây dựng nhà cửa cho con cái. Họ không sẵn sàng chi 40.000 đồng cho một cốc cà phê trong khi có thể chọn trà chanh và hạt hướng dương để ngồi trò chuyện.
Tôi đã thử nhiều cách để thu hút khách hàng như khuyến mãi, giảm giá và thay đổi menu, nhưng doanh thu vẫn không cải thiện. Trung bình mỗi ngày, quán chỉ thu về khoảng 300.000 đồng, không đủ để trang trải chi phí điện nước.
Thất bại và bài học đắt giá
Ba tháng sau, tôi quyết định đóng cửa quán. Tôi đã phải bán tháo máy pha cà phê và bàn ghế, lỗ gần hết số tiền đầu tư ban đầu.
Điều khiến tôi đau lòng không phải là mất tiền, mà là ánh mắt của những người xung quanh. Họ không quan tâm đến những nỗ lực của tôi, mà chỉ nhìn thấy sự thất bại. Một số người thậm chí còn thì thầm: “Nó tưởng mở quán là dễ kiếm tiền à?”
Ở quê, người ta không cần biết bạn có giấc mơ hay nỗ lực ra sao. Họ chỉ quan tâm đến những gì bạn sở hữu và cách bạn tiêu tiền.
Qua thất bại này, tôi nhận ra rằng việc đầu tư không chỉ đơn thuần là một quyết định tài chính, mà còn là một bài học sâu sắc về việc hiểu rõ thị trường và nhu cầu của người tiêu dùng. Sự hiểu biết về văn hóa, thói quen chi tiêu và khả năng tài chính của người dân địa phương mới là yếu tố quyết định thành công, chứ không chỉ là sự đầu tư lớn hay niềm tin mù quáng.
*Bài viết theo ý kiến độc giả
