Trong cuộc sống, mỗi người đều mang trong mình những ký ức từ thời thơ ấu, đặc biệt là những kỷ niệm đau thương. Một câu hỏi đơn giản trên mạng xã hội đã khơi dậy những tâm sự của nhiều người, đặc biệt là thế hệ trẻ: “Bố mẹ đã nghiêm khắc với bạn như thế nào trong quá khứ?”. Những câu chuyện tưởng chừng như bình thường lại chứa đựng những cảm xúc sâu sắc, khiến chúng ta phải suy ngẫm.
Có những người đã từng trải qua những hình phạt nghiêm khắc từ cha mẹ, như bị phạt đứng vào góc tường hay bị mắng giữa đám đông. Đặc biệt, có những đứa trẻ đã phải chịu đựng cảm giác tủi thân khi bị đuổi ra khỏi nhà chỉ vì điểm số không đạt yêu cầu. Những ký ức này không chỉ là những hình phạt mà còn là những cảm xúc đau đớn, khiến chúng ta cảm thấy bị bỏ rơi và không được yêu thương.
Ảnh minh họa.
Những câu chuyện về sự nghiêm khắc của cha mẹ qua lời kể của cư dân mạng:
– “Tôi vẫn nhớ như in lần bị mẹ đánh vì không nghe lời, chạy sang nhà hàng xóm chơi. Kết quả là tôi bị đánh 3 roi. Lúc đó tôi rất ấm ức, nhưng giờ nghĩ lại thì thấy mẹ đã đúng”.
– “Hồi học lớp 5, mẹ tôi rất nghiêm khắc khi biết tôi có điểm dưới trung bình. Mẹ đã so sánh tôi với bạn bè và khiến tôi cảm thấy mình không đủ tốt”.
– “Có lần tôi thấy bạn hàng xóm quỳ dưới nắng vì điểm thấp. Mẹ bạn ấy bắt bạn ấy quỳ cho đến khi trời tắt nắng. Tôi cảm thấy vừa thương vừa tội cho bạn ấy”.
– “Gia đình tôi không hạnh phúc, thường xuyên nghe tiếng cãi vã của ba mẹ. Những ký ức đó đã để lại vết thương tâm lý mà tôi không thể quên”.
– “Khi 12 tuổi, mẹ đã đuổi tôi ra khỏi nhà chỉ vì điểm kém. Tôi đã phải chạy sang nhà bà nội giữa đêm. Đến giờ tôi vẫn nhớ như in cảm giác tủi thân đó”.
– “Mẹ từng nói với tôi rằng nếu không ngoan thì đừng ở trong nhà này nữa. Câu nói đó đã ám ảnh tôi suốt nhiều năm”.
Những câu chuyện này, dù nhỏ bé, nhưng lại tạo nên một bức tranh lớn về cảm giác bị chối bỏ và không được yêu thương trong tuổi thơ. Những ký ức này không chỉ là những hình phạt mà còn là những cảm xúc đau đớn, khiến chúng ta cảm thấy bị bỏ rơi và không được yêu thương.
Tại sao cảm giác tủi thân từ tuổi thơ lại ám ảnh suốt đời?
Trong nhiều câu chuyện, điều còn lại không phải là những trận đòn đau, mà chính là cảm giác bị bỏ rơi. Khi một đứa trẻ bị đuổi ra khỏi nhà, nỗi đau không chỉ nằm ở cánh cửa bị khóa, mà còn là niềm tin sụp đổ: “Mình không còn nơi nào để trở về”. Những hình phạt tưởng chừng như đơn giản lại có thể để lại những vết thương tâm lý sâu sắc.
Những vết thương thể xác có thể lành theo thời gian, nhưng tổn thương tinh thần thì khác. Chúng âm thầm bám rễ và ảnh hưởng đến cách mà đứa trẻ nhìn nhận bản thân và thế giới xung quanh. Tâm lý học gọi đó là những “dấu mốc cảm xúc” – những trải nghiệm tiêu cực mạnh mẽ khiến bộ não ghi nhớ lâu dài.
Điều này lý giải tại sao khi trưởng thành, nhiều người vẫn cảm thấy hồi hộp, lo lắng hoặc bật khóc chỉ vì một lời trách móc. Những cảm giác tủi thân tưởng chừng như nhỏ bé lại chính là nguồn gốc của những ám ảnh tâm lý kéo dài suốt đời.
Cha mẹ nào cũng thương con, và sự nghiêm khắc là cần thiết để dạy dỗ. Tuy nhiên, sự nghiêm khắc chỉ thực sự có ý nghĩa khi đi kèm với sự lắng nghe và thấu hiểu. Khi cha mẹ biến điểm số thành thước đo giá trị, khi mọi sai lầm đều bị đáp trả bằng roi vọt hoặc lời nói nặng nề, thì sự nghiêm khắc đã trở thành bạo lực.
Nghiêm khắc đi kèm với lắng nghe, kỷ luật song hành với thấu hiểu, sẽ giúp trẻ học cách chịu trách nhiệm mà vẫn tin tưởng vào giá trị bản thân. Đó là sự khác biệt giữa một tuổi thơ có dấu ấn kỷ luật tích cực và một tuổi thơ in hằn nỗi tủi thân.
Điều cần thay đổi không phải là tình thương của cha mẹ, mà là cách thể hiện. Nghiêm khắc không đồng nghĩa với trừng phạt, kỷ luật không đồng nghĩa với bạo lực. Khi cha mẹ hiểu được lằn ranh mong manh ấy, có lẽ những đứa trẻ sẽ được lớn lên trong sự tin tưởng, thay vì trong nỗi sợ hãi.
Ảnh minh họa.
Ranh giới giữa yêu thương nghiêm khắc và bạo lực rất mong manh. Chỉ cần một bước đi sai lầm, “tình thương” của cha mẹ có thể biến thành nỗi sợ hãi theo con suốt một đời.
