Cuốn hồi ký “Gia đình, bạn bè và đất nước” không chỉ đơn thuần là một tác phẩm văn học, mà còn là một bức tranh sống động về cuộc đời của bà Nguyễn Thị Bình, người phụ nữ đầu tiên giữ chức vụ Bộ trưởng Ngoại giao của Việt Nam. Cuốn sách ghi lại những dấu mốc quan trọng trong cuộc đời bà, đặc biệt là sự kiện lịch sử ký kết Hiệp định Paris năm 1973, một bước ngoặt trong cuộc chiến tranh Việt Nam.
Bà Nguyễn Thị Bình, hiện đã 98 tuổi, còn được biết đến với tên gọi Nguyễn Thị Châu Sa, là cháu ngoại của nhà cách mạng Phan Châu Trinh. Nhà văn Nguyên Ngọc từng nhận xét rằng bà là một trong những người Việt Nam có mối quan hệ rộng rãi nhất trên thế giới, từ những người dân bình thường cho đến các nguyên thủ quốc gia, bất kể chế độ chính trị của họ.
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã hợp tác với Omega+ để tái bản cuốn hồi ký này. Nhà văn Nguyên Ngọc đã mô tả bà là “một người phụ nữ nhỏ nhắn, khiêm nhường nhưng đầy tri thức, gần gũi mà vẫn sang trọng”. Ảnh: Omega
Cuốn sách được chia thành 14 chương, kể lại hành trình của bà từ thời thơ ấu cho đến khi tham gia vào các hoạt động cách mạng. Tên tác phẩm không chỉ đơn thuần là một tiêu đề, mà còn tượng trưng cho nguồn sức mạnh mà bà đã nhận được từ gia đình, bạn bè và đất nước trong suốt cuộc đời mình.
Vào cuối năm 1968, bà Nguyễn Thị Bình đã lên đường đến Paris với tư cách là đại diện của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam để tham gia hội nghị bàn về việc chấm dứt chiến tranh. Sau khi chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam được thành lập vào tháng 6 năm 1969, bà được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Ngoại giao và trưởng đoàn đàm phán tại Hội nghị Paris.
Bà Nguyễn Thị Bình đã có những phát biểu quan trọng bên lề Hội nghị Paris, nơi diễn ra những cuộc đàm phán kéo dài gần 5 năm. Trong suốt thời gian này, phái đoàn Việt Nam và Mỹ đã tổ chức hàng trăm phiên họp để tiến tới việc ký kết Hiệp định Paris vào ngày 27 tháng 1 năm 1973. Bà là người phụ nữ duy nhất ký vào bản hiệp định lịch sử này.
Cuốn hồi ký không chỉ đơn thuần là những trang viết về chính trị, mà còn chứa đựng nhiều bài học quý giá cho thế hệ sau. Bà chia sẻ: “Khi ở Hội nghị đàm phán tại Pháp, tôi nghe tin vùng con mình đang ở có bom đạn dữ dội mà bồn chồn không yên. Nhưng nghĩ lại, sự hy sinh của tôi không phải là cá biệt, biết bao bà mẹ Việt Nam khác thời điểm đó cũng phải chấp nhận vậy thôi. Tự mình phải giải quyết tư tưởng cho mình mới có thể chuyên tâm phục vụ đất nước”.
Hồi ký cũng đề cập đến câu chuyện tình yêu của bà với người bạn đời. Họ đã gặp nhau và hứa hẹn từ khi còn trẻ, nhưng vì lý do hoạt động cách mạng, họ đã phải xa nhau trong suốt chín năm. Khi gặp lại, họ đã trở thành vợ chồng, và người bạn đời đã luôn là nguồn động viên vững chắc cho bà trong suốt hành trình cách mạng.
Bà Nguyễn Thị Bình (trái) phát biểu tại lễ kỷ niệm 50 năm ngày ký Hiệp định Paris, ở Hà Nội tháng 1/2023. Ảnh: BNG
Cuốn hồi ký được viết vào năm 2007 và hoàn thành vào cuối năm 2009, sau đó đã được bổ sung và chỉnh sửa qua các năm 2013, 2014 và 2023. Với ngôn từ giản dị và gần gũi, tác phẩm gửi gắm thông điệp về tinh thần yêu nước, trách nhiệm và tấm lòng vì dân vì nước của tác giả.
Quế Chi
