Trong một thế giới ngày càng kết nối, trẻ em từ khắp nơi trên hành tinh đang giao tiếp bằng một ngôn ngữ độc đáo và kỳ lạ. Từ Seoul đến São Paulo, từ những sân chơi ở London đến các quán cà phê ở Hà Nội, trẻ em đang chia sẻ những câu chuyện hài hước và phi lý như Assasino Cappuccino hay Skibidi Toilet. Những từ ngữ này không cần giải thích hay cốt truyện, chỉ cần đủ ngớ ngẩn và vui nhộn để trở thành một mã số chung giữa chúng.
Hiện tượng này không đến từ sách giáo khoa hay chương trình truyền hình, mà từ những đoạn video ngắn được lan truyền nhanh chóng qua mạng xã hội. Những nội dung này được remix và biến hóa thành nhiều phiên bản khác nhau, nhưng vẫn giữ được cái chất phi lý ban đầu. Trong thế giới của Gen Alpha, những nhân vật như bồn cầu biết beatbox hay cá mập đi giày không chỉ là trò đùa, mà còn là cách để nhận diện những người bạn đồng điệu.
Người lớn có thể cảm thấy bối rối hoặc khó chịu trước những câu nói vô nghĩa này. Tuy nhiên, đối với Gen Alpha, đây chính là những viên gạch đầu tiên xây dựng một không gian chung, nơi mà tuổi tác, quốc tịch hay ngôn ngữ không còn là rào cản. Chỉ cần cùng nhau cười trước một hình ảnh ngớ ngẩn, chúng đã cảm thấy mình thuộc về một cộng đồng.
Mỗi khi một thế hệ mới bước vào tuổi dậy thì, người lớn thường thể hiện sự bối rối trước những trào lưu và ngôn ngữ mới. Thế hệ nào cũng từng có những cách diễn đạt khiến cha mẹ phải nhíu mày. Nhưng thay vì chỉ trích, tại sao không xem đây là cơ hội để hiểu về Gen Alpha, thế hệ sẽ định hình tương lai trong vòng 10 năm tới?
Vào đầu những năm 2010, một nhà nghiên cứu đã phát hiện ra sự xuất hiện của một thế hệ mới mà chưa có tên gọi. Trong khi Gen Z đã được đặt tên, Gen Alpha đã được chọn làm cái tên cho thế hệ này. Đây là thế hệ đầu tiên hoàn toàn sinh ra trong thế kỷ 21, đánh dấu sự khởi đầu của một điều gì đó mới mẻ.
Thế giới dự đoán sẽ có khoảng 2 tỷ Gen Alpha vào năm 2025, biến họ thành thế hệ đông dân nhất trong lịch sử. Khi Gen Z vừa mới bắt đầu được hiểu, Gen Alpha đã bắt đầu tạo ra những dấu ấn riêng của mình.
Để hiểu Gen Alpha, trước tiên cần hiểu về cha mẹ của chúng. Hầu hết trẻ em Gen Alpha đều có bố mẹ thuộc thế hệ Millennials, những người có xu hướng kết hôn muộn và có ý thức lớn trong việc rút ngắn khoảng cách thế hệ với con cái. Gia đình nhỏ hơn và ít con hơn giúp họ có thể đầu tư nhiều hơn vào từng đứa trẻ. Millennials cũng cởi mở với sự khác biệt và tạo ra một môi trường phát triển lý tưởng cho con cái.
Nếu Millennials lớn lên với Internet sơ khai, Gen Z sinh ra khi mạng xã hội bắt đầu phát triển, thì Gen Alpha lại là những đứa trẻ sinh ra trong thời đại công nghệ. Internet đã trở thành một phần thiết yếu trong cuộc sống của chúng, với 43% Gen Alpha sở hữu máy tính bảng trước 6 tuổi và 58% có điện thoại thông minh trước 10 tuổi. Chúng được gọi là Generation Glass – thế hệ của kính, nơi mà màn hình trở thành người bạn đầu tiên.
Đối với Gen Alpha, thông tin và giải trí không còn là hàng xa xỉ. Chúng không biết đến cảm giác phải chờ đợi chương trình yêu thích hay tìm kiếm tài liệu. Youtube và TikTok cung cấp mọi thứ chúng cần, từ giải trí đến thông tin, mà không cần phải chờ đợi.
Gen Alpha lớn lên trong một biển dữ liệu luôn sẵn sàng 24/7. Khi thông tin trở nên thừa mứa, điều quan trọng không phải là “có biết không?” mà là “cái gì đủ hấp dẫn để khiến mình muốn biết”. Sự chú ý trở thành tiền tệ tối cao, và những nội dung kỳ quặc như cá mập đi giày hay khỉ lai chuối nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu trong thế giới của chúng.
Trong khi Gen Y và Gen Z tìm kiếm ý nghĩa, Gen Alpha đơn giản là không cần hiểu. Chúng thích thú với những điều phi lý, và càng kỳ quặc càng tốt. Đây là cách mà Gen Alpha tạo ra một vũ trụ riêng, nơi không có logic hay cốt truyện cụ thể, mà chỉ cần một cảm xúc đủ mạnh để thu hút sự chú ý.
Trong một thế giới đầy rẫy thông tin phức tạp, brain rot trở thành một cách giải tỏa. Những nội dung này không đòi hỏi sự suy nghĩ, mà chỉ đơn thuần là giải trí. Đây là phản ứng trước sự quá tải thông tin của thời đại này, theo cách riêng của trẻ em.
Không ai có thể phủ nhận rằng mỗi thế hệ đều xây dựng một thế giới riêng mà người lớn không thể hiểu. Giống như cách mà Gen X đã phải vật lộn với ngôn ngữ của Gen Y, Gen Alpha cũng đang tạo ra một thế giới mà chỉ chúng mới hiểu. Khi người lớn cảm thấy xa lạ với những nội dung này, Gen Alpha lại cảm thấy mình đã có một mã số riêng, một thế giới mà chỉ những người cùng thế hệ mới có thể hiểu.
Tôi đã từng tự hào về việc không sử dụng TikTok hay các video ngắn, nhưng rồi tôi cũng bị cuốn vào thế giới đó. Điều này đã ảnh hưởng đến khả năng tập trung của tôi, khiến tôi không còn thấy những quyển sách hấp dẫn nữa. Tôi nhận ra rằng, ngay cả người lớn cũng có thể bị ảnh hưởng bởi sự hấp dẫn của nội dung ngắn.
Vấn đề là, não bộ của trẻ em chưa hoàn thiện để đón nhận cơn bão thông tin này. Việc tiếp xúc quá nhiều với màn hình có thể dẫn đến những vấn đề về sự chú ý và cảm xúc. Nội dung ngắn với nhịp độ nhanh kích thích não bộ, tạo ra một chu trình “nghiện” tương tự như ma túy.
Tôi không muốn lên án bất kỳ sở thích nào của trẻ em trong thời đại này. Mỗi thế hệ đều có những cách giải trí riêng, và Gen Alpha cũng vậy. Tuy nhiên, tôi nhận ra rằng, việc lớn lên trong một thế giới đầy rẫy thông tin cũng có thể tạo ra những thách thức riêng.
Chúng ta không thể bắt Gen Alpha sống như thể chưa từng có Internet. Vấn đề không nằm ở công nghệ, mà là cách chúng ta sử dụng nó. Nếu Gen Alpha lớn lên trong một đại dương nội dung ngắn, hãy dạy chúng cách bơi an toàn thay vì tránh xa. Nếu A.I trở thành một người bạn đồng hành, hãy khuyến khích chúng sáng tạo và khám phá.
Trào lưu brain rot và sự phát triển công nghệ chắc chắn sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến tương lai. Chúng ta không thể thay đổi điều đó, nhưng có thể sống chung và hướng dẫn thế hệ tiếp theo lớn lên một cách lành mạnh. Trong một thế giới bị phân mảnh bởi tốc độ và thông tin, điều quan trọng nhất là tạo ra những kết nối thật sự, sự thấu hiểu và không phán xét. Điều đẹp nhất không phải là chúng ta hiểu hết mọi thứ mà Gen Alpha tạo ra, mà là khi chúng ta nhận ra rằng, chúng ta cũng từng kỳ quặc như vậy để cảm thấy thuộc về.
